استاندارد بازرسی و نمونه برداری

استاندارد بازرسی و نمونه برداری چیست؟

در طی دهه های گذشته و پس از توسعه مراودات تجاری کشورهای جهان، سازمان جهانی استاندارد به منظور اطمینان از کیفیت محصولات ضوابطی را جهت بررسی این مسئله تدوین کرد. امروزه؛ استاندارد بازرسی و نمونه برداری کالاها یکی از موضوعات فراملی بوده و بخش جدایی ناپذیر پروسه صادرات و واردات کالاها است. به طوری کلی؛ تمامی عملیات های نمونه برداری و بازرسی کالا به منظور پایش کیفی و کمی محصولات انجام می شود، که نتیجه این بررسی با استانداردهای جهانی تطبیق داده خواهد شد.
هدف اصلی تدوین استاندارد بازرسی و نمونه برداری؛ توسعه بخش کیفی کالاها و حمایت از خریدار یا مصرف کننده است. چرا که از این طریق؛ با نظارت بر کالای وارده و بررسی و کنترل آن، از توزیع اقلام ناکارآمد در بازار جلوگیری می شود. بنابراین؛ نمونه برداری و بازرسی دو ابزار مهم در فرآیند تولید و بسته بندی کالاها محسوب می شوند.
در ادامه این بخش؛ در ابتدا به تشریح انواع استاندارد بازرسی و نمونه برداری کالاها پرداخته و در ادامه به اهمیت این بحث در تعاملات تجاری و مزایای آن اشاره خواهیم کرد.

نمونه برداری کالا چیست؟

نمونه برداری کالاها بخشی از پروسه کنترل کیفیت محصولات است؛ که در دفعات مجزا و در حین فرآیند تولید و پس از آن صورت می گیرد. نمونه برداری به عنوان ابزار اصلی بررسی نوسانات محصول، یکی از روش هایی که است که از طریق آن می توان کیفیت نهایی محصول را ارتقا داده و راهکارهای مفیدی را جهت رفع نواقص کالا ارائه داد. نمونه برداری در قالب طرح های مختلفی اعم از؛ نمونه گیری پی در پی، یک باره و جفت نمونه گیری به منظور شناسایی ایرادات و نواقص محصول اجرا می گردد.

عملیات بازرسی کالا ابزاری مهم جهت تعیین کمیت و کیفیت نهایی محصول است. سیستم بازرسی کالا اگر چه به تنهایی قادر به پایش صحیح کیفی محصولات نیست، اما نقش مهمی را در فرآیند کیفیت سنجی قطعات و محموله های تجاری ایفا می کند.
فراگیری آموزش های مربوط به استاندارد بازرسی و نمونه برداری محصولات امری ضروری در تجارت جهانی محسوب می شود. چرا که امروزه با توجه به رقابت بالای بازارهای داخلی و بین الملل، ارائه محصولی با کیفیت اصلی و کاهش هزینه های جانبی از اهمیت بالایی برخوردار است. در این راستا؛ بازرسی کالا در 4 مرحله مختلف اعم از؛ بازرسی قبل از حمل، بازرسی در حین فرآیند تولید، ارزیابی قیمت محصول، بررسی هویت و اصالت فروشنده و بازرسی استاندارد اجباری اجرا می گردد.

در ذیل به تشریح هر کدام از موارد ذکر شده خواهیم پرداخت؛

• • بازرسی قبل از حمل

بازرسی پیش از حمل کالا یا بازرسی چشمی؛ به صورت تصادفی و نمونه برداری صورت می گیرد. در این مرحله از بازرسی؛ محصول در دو بخش بسته بندی و بارگیری کیفیت سنجی شده و تمامی عملیات در قراداد نیز ذکر می گردد. بازرسی قبل از حمل به منظور جلوگیری از کلاهبرداری و ممانعت از توزیع کالای ناکارآمد در بازار صورت می گیرد.
بازرسی در حین فرآیند تولید؛ این نوع عملیات عبارت است از بررسی کیفیت قطعات و مواد اولیه پیش از تولید نهایی محصول. در بسیاری از موارد برای جلوگیری از ساخت محصول ناقص یا معیوب، لازم است تا فرآیند تولید آن به دقت بررسی گردد. بازرسی حین فرآیند تولید اغلب به منظور تولیدات لوازم آرایشی و بهداشتی، تجهیزات پزشکی و صنایع غذایی و ماشین آلات انجام می شود. لازم به ذکر است؛ که این مرحله توسط کارشناس شرکت های بازرسی قابل انجام است.

• • بازرسی در حین فرآیند تولید

این نوع عملیات عبارت است از بررسی کیفیت قطعات و مواد اولیه پیش از تولید نهایی محصول. در بسیاری از موارد برای جلوگیری از ساخت محصول ناقص یا معیوب، لازم است تا فرآیند تولید آن به دقت بررسی گردد. بازرسی حین فرآیند تولید اغلب به منظور تولیدات لوازم آرایشی و بهداشتی، تجهیزات پزشکی و صنایع غذایی و ماشین آلات انجام می شود. لازم به ذکر است؛ که این مرحله توسط کارشناس شرکت های بازرسی قابل انجام است.

• • ارزیابی قیمت محصول

این مرحله از عملیات بازرسی؛ به جهت بررسی واقعی بودن اصالت کالا و قیمت آن و به درخواست بانک انجام می گردد. در واقع هدف اصلی ارزیابی قیمت محصول؛ پیشگیری سو استفاده از ارز دولتی است. شایان ذکر است که؛ این بررسی مشمول هزینه اضافی برای خریدار کالا نیز خواهد بود.

• • بررسی هویت و اصالت فروشنده

بر اساس قوانین بانک مرکزی و معاهدات تجاری، بررسی اصالت فروشنده و منبع یابی کالا جز ضروریات است. در این عملیات؛ هویت فروشنده به جهت پایبندی به قرارداد و جلوگیری از هرگونه سواستفاده شخصی بررسی خواهد شد.

• • بازرسی استاندارد اجباری

یکی از مهم ترین مراحل استاندارد بازرسی و نمونه برداری، بازرسی استاندارد اجباری کالا توسط شرکت های تحت نظر سازمان ملی استاندارد است. در این مرحله شرکت بازرسی از سوی سازمان استاندارد موظف شده است؛ تا کالاهای معینی را در آزمایشگاه ها به دقت بررسی کرده و نتایج آزمون را به سازمان مربوطه ارائه دهد. در صورت تایید مراحل مذکور؛ گواهی انطباق برای کالا صادر می گردد.
شرکت آرپان گروپ یکی از شرکت های پیش رو در زمینه ارائه خدمات استاندارد بازرسی و نمونه برداری است. این شرکت با در اختیار داشتن آزمایشگاه ها و تجهیزات پیشرفته و همچنین استفاده از افراد متخصص در این امر، فرآیند تولید و کنترل کیفی محصولات را مطابق با استانداردهای وضع شده انجام می دهد.

یکی از مزیت های اصلی استفاده از استاندارد بازرسی و نمونه برداری، کاهش هزینه خرابی محصول از طریق حذف متغیرهای مشکل زا در فرآیند تولید محصول است. در واقع؛ در مرحله بازرسی و نمونه برداری کالا، کالاهای معیوب حذف می شوند و صرفا برای کالاهای سالم و بدون نقص پرداختی صورت می گیرد.
این مسئله در طولانی مدت علاوه بر جلب رضایت مصرف کننده و کاهش شکایات ناشی از خرابی، برندسازی و اعتبار شرکت مربوطه را نیز به دنبال خواهد داشت. استاندارد بازرسی و نمونه برداری قادر است؛ بستر مناسبی را برای تضمین کیفیت و اصالت کالاها فراهم آورد. از جمله مراحل اصلی عملیات بازرسی و نمونه برداری؛ تطبیق کیفیت کالا با ضوابط سازمان ملی استاندارد و همچنین مطابقت با استانداردهای مصرف کننده است.

استاندارد بازرسی و نمونه برداری از ابزارهای مهم بازرسی و کیفیت سنجی کالاهاست که در مراحل مختلفی از جمله پیش تولید، حین ساخت، بسته بندی و بارگیری انجام می شود. نمونه برداری کالاها اغلب به صورت تصادفی و در مراحل متعددی اعم از؛ نمونه گیری پی در پی، یک باره، جفت نمونه گیری و… صورت می گیرد که یکی از ابزارهای مهم جهت شناسایی و رفع نواقص کالاها در پروسه تولید به شمار می رود. عملیات بازرسی و نمونه برداری شامل مزایای مختلفی است که از جمله مهم ترین آن می توان به کاهش هزینه های اضافی و اهمیت برندسازی در بازار اشاره کرد.